1. Sakız Çiğnemek:
Sakız çiğnemek mutlaka mekruhsa da, fukahadan bir kısmı yaz aylarında tarla ve bahçede veya ağır işlerde çalışan işçilerin iyice özü alınmış sakızı çiğnemelerinde kerahet olmadığını söylemiştir.
Bunun dışında içindeki özü alınmadan çiğnenen sakız orucu bozar. Özü iyice alınmış olanı ise, orucu bozmaz ama mekruhtur. (EI-Muhit - Radıyüddin Serahsi - Feteva-i Hindiyye)
2. Özürsüz gıda maddelerinden veya benzeri nesnelerden bir şeyi tatmak veya çiğnemek.
Ancak kadının kocası huysuz bir kimse ise, o takdirde evde bir olay çıkarmamak için yemek pişirirken tadına ve tuzlu olup olmadığına bakabilir. Bunda kerahet yoktur. Bunun gibi, küçük çocuğuna ağzında çiğnedikten sonra bir şeyler yedirmek zorundaysa, o takdirde kerahet kalkar. Çünkü bunda zaruret vardır. Ancak kadın süt veya hazırlanmış çocuk maması bulabiliyorsa, o zaman bir şeyler çiğnemesi mekruhtur. (Nehrü'1-Faik - İbn Nüceym)
Nafile oruçlarda ise bir şeyin tadına bakmakta kerahet yoktur. Fukahanın çoğu bu görüştedir. (Et-Tecnis - Ebubekir Haherzade)
3. Satın alırken bal, yağ ve benzeri bir şeyin tadına bakmak.
Çarşı ve pazardan bal, yağ ve benzeri gıda maddelerini satın alırken, bunları güvenilir kimselerden satın alıyorsa, o takdirde tadına bakmak mekruhtur. Satıcılar güvenilir kimseler değilse, o takdirde (aldanmamak için) tatmasında bir sakınca görülmemiştir. (Feteva-i Kadıhan - Feteva-i Hindiyye) Şu kadar ki bütün bu tatmalarda tadılan şey boğazdan aşağı girmemelidir. Aksi halde orucu bozar.
4. Büyük abdestten sonra aşırı derecede istinca etmek.
Suyun dübürden içeri kaçma tehlikesi olduğundan gereğinden fazla istinca etmek mekruh sayılmıştır. Temizlik şarttır. Fazlası orucu bozabilir. (Siracü'l-Vehhac-Şems-ü'l-Eimme Halvani)
5-Abdest alırken veya serinlemek isterken ağız ve buruna fazla su alıp çalkalamak.
Bu durumda suyun boğaza kaçma tehlikesi bulunduğundan mekruh sayılmıştır. Normal biçimde su alıp gargara yapmadan ağzı ve burnu yıkamakta bir sakınca yoktur.
(E1-Mebsut - Şemsü'l-Eimme El-Halvani - E1-Muhit - Serahsi)
6. Nehir, deniz, havuz ve benzeri yerlerde yıkanırken yellenmek.
Bu durumda suyun dübürden içeri kaçma tehlikesi olduğundan mekruh sayılmıştır. (Mi'racü'd-Diraye - Feteva-i Hindiyye.)
7.Banyo yapmak, başa su dökmek, ıslak beze sarınmak.
Bunlar İmam Ebu Hanife'ye göre mekruhtur. İmam Ebu Yusuf'a göre mekruh değildir. En zahir olan görüşte budur. (E1-Muhit - Radıyüddin Serahsi.) Fetva İmam Ebu Yusuf'un görüşüne göredir.
8. Ağızda tükürüğü biriktirip öylece yutmak.
Gerçi tükürüğü yutmaktan kaçınmak mümkün değildir. Ne var ki ağızda biriktirip yutmakta zaruret yok, istek vardır. Bu bakımdan mekruh sayılmıştır.
9. İyice suya batırılmış misvak veya diş fırçası kullanmak.
Bu, İmam Ebu Yusuf'a göredir. Diğer imamlara göre, sabah ve akşam ağza ıslak misvak veya fırça sürmek mekruh değildir. İkincilerin görüşünde ümmet için kolaylık vardır. (Feteva-i Kadıhan)
Sürme kullanmak veya bıyıklara yağ sürmek mekruh değildir. Ancak böyle yapmakla daha çekici olmayı düşünüyorsa, ramazanda bu gibi şeylerden kaçınmakta yarar görüldüğünden mekruh sayılmıştır. Yok, gözlerini güneşten veya hastalıktan korumak için sürme kullanıyorsa, bunda bir sakınca yoktur. (Tebyinül Hakaik)
10. Güçsüz düşeceğini bildiği halde kan aldırmak, yani kan vermek.
Güçsüz düşmeyeceğini biliyorsa, kan aldırmasında kerahet yoktur. Herhalde sıhhi yönden aldırması gerekiyorsa, bunu iftardan sonraya bırakması uygun olur. (El Muhit Serahsi)
11. Zevcesini şehvetle öpmek.
Yaşlıların ve ilim adamlarının elini, küçük çocukların yüzünü öpmekte bir sakınca yoktur. Şehvet duygusu olmaksızın kendi karısını öpmekte böyledir. Ancak şehvet duygusuyla öpmesi mekruhtur, orucun faziletini düşürür.
12. Karı kocanın bedenlerini birbirine dokundurmak suretiyle sevişmesi.
Bu da mekruhtur; orucun hem faziletini, hem sevabını düşürür. Çünkü oruç bir bakıma melekleşmek demektir. Nefse hâkim olmak gerekir. (Ettebyin Zeylai)
Cünüp Olarak Sabahlamak:
Fecir doğmadan önce herhangi bir sebeple cünüp olmak ve bu vaziyette sabahlamakta -oruçtan yana- bir sakınca yoktur. Ancak güneş doğmadan yıkanıp sabah namazına yetişmesi gerekir.
Gündüzleyin Uyurken İhtilam Olmak:
Gündüzleyin uyurken ihtilam olmak oruca zarar vermez. Çünkü bu elde olmayarak ortaya çıkan bir durumdur. Namaz vaktini geçirmeden yıkanmak gerekir. (El Muhit Bahriraik)
13. Sahuru fecir doğmak üzere bulunan vakte geciktirmek:
Sahuru gecenin üçte ikisi geçinceye kadar geciktirmek müstehabsa da fecir doğmasına pek az bir süre kalıncaya kadar geciktirilmesi mekruhtur. Çünkü bu durum insanda şüphe doğurur.
14. Namazdan Önce İftar:
Akşam namazından önce iftar etmek müstehabdır. Buna sünnet diyenler de var. Ancak sofraya oturup uzun süre yemekle oyalanma ve bu yüzden namazı vaktin sonuna geciktirmek pek uygun sayılmaz. Bu bakımdan akşam iftar vakti girince önce su, hurma, zeytin ve benzeri şeylerle orucu bozmak, yani iftar etmek, sonra akşam namazını kılıp öylece açlığı tamamen gidermek tavsiye edilmiştir.
Kaynak: Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı,
.jpg)
