İslam’da gıybet kavramının tanımı ve kapsamı nedir? Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız hangi konuşmalar gıybet kapsamına girer?
Gıybet; bir kimsenin aleyhindeki incitici, küçültücü söz ve davranışları ifade eden bir kavram… Dilin âfetlerinden… Aslında dilimiz, vücutta küçük bir organ olmasına rağmen yaptığı ve sebep olduğu işler itibariyle derin, tesirli ve kalıcı fonksiyonlara sahip…
Kelime-i tevhid, tesbih, tekbir, zikir ve tevbeler, hayırlı sözler... Hepsi dil vasıtasıyla olmakta… Öte yandan insanın ebedî helâkini hazırlayan küfür ve küfran sözleri, Allah’a (c.c.) ve Resûlü’ne (s.a.v.) sövgüler, sosyal hayatı zehirleyen küfür, yalan, iftira, suizan, gıybet, dedikodu, alay gibi kötü hasletler de dil yoluyla gerçekleşmekte…
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) dil konusunda pek çok ikaz ve tavsiyede bulunmuştur.
Bir keresinde kendisine “Hakkımda en çok korktuğun şey nedir?” diye soran bir sahabeye mübarek dilini (eliyle) tutarak “İşte budur!” cevabını vermiştir. (Tirmizî, “Zühd”, 60; İbn Mâce, “Fiten”, 12)
Peygamberimiz (s.a.v.), insanoğlunun hatalarının çoğunun dilden kaynaklandığını belirterek dilin afetlerine karşı uyarmıştır.
Öyleyse bu afetlerden biri olan gıybet nedir?
Kelime olarak, “uzaklaşmak, gözden kaybolmak, gizli kalmak” gibi anlamlara gelen gayb kökünden bir isim… genellikle “kötü sözlerle anma” manasında yaygınlaşmış…
Evet dedikodu yapmak, boş, gereksiz sözler sarf etmek, bir kimsenin gıyabında çekiştirmektir gıybet…
Duyacağı zaman üzüleceği bir sözü insanın arkasından söylemek, arkasından atmak, kusur ve ayıplarını sayıp dökmektir gıybet…
Mü’minlerin arasını bozan ve suizana sebep olan bir zehir, insanın ağzını, kalbini ve gönül âlemini kirleten çirkin bir günahtır gıybet…
Herhangi bir insanı kıyafeti, fiziki yapısı, ahlaki tutumları, konuşması, akrabası, eşyası, oturması, kalkması, konuşması, alışkanlıkları vs. hususları çekiştirmek, kötülemek, o fena hâllerini ve kötü huyların...
Yazının tamamını dergimizden okuyabilirsiniz.
.jpg)
