Peygamberlerin Hayatlarında İnşirah Örnekleri / Dr. Mehmet Keleş

“İnşirah” kavram olarak ne anlama geliyor?
Kavram olarak inşirah: sözlükte kesmek, dilimlemek bir şeyi başka bir şey ile genişletmek, gizemli olanı açığa çıkarmak, herhangi bir maddeyi birbirinden ayırmak, bir lafzı yorumlamak, açmak ve belirtmek anlamlarına gelen “şrh” fiil kökünden türemiştir. Ayrıca şrh, sözü açıklamak, sözü tefsir etmek, açmak, açığa çıkarmak manalarına da gelmektedir. İnşirâh ise, rahatlama, sevinç, neşe, sevinme gibi manaları ifade eder. Öte yandan inşirâh, iç açılması, gönül açılması, açıklık, ferahlık, huzur bulma, göğüste ferahlık ve mutluluk hissi gibi anlamlara da gelmektedir. Eski Arap şiirinde ise bu kelime, etin kesilip yayılması parça parça olması, “teşrih” anlamını da bünyesinde barındırmaktadır. Araplar inşirâh kelimesindeki genişlik manasını, göğüs genişliğini yumuşaklık ve kuvvet için kullanırlar. “İnşirâh” kelimesi Batı dillerinde “to be englarged, happy” Türkçe ve Farsçada da Arapçada ifade edilen manalara benzer anlamlarda kullanıldığı görülmektedir. Bu benzerliğin özellikle aralarında ticari ve kültürel bağlar bulunan milletlerin zamanla birbirinden etkilenmesi, hemen hemen her çağda ortaya çıkan bir durumun sonucu olduğu ifade edilebilir.
Istılâhi olarak: Tefsir ilminde inşirâh, kalbin ilâhî bir nurla Allah (c.c.) tarafından bir huzur, sükûnet ve rahatlık ile genişletilmesi olarak tanımlanmaktadır. Kişinin göğsüne verilen huzur, neşe, rahatlık ve gönlün açılması denildiği zaman maddi olarak göğsü veya kalbi açmak veya yarmaktan ziyade manevi olan bu neşe ve ferahlık manası anlaşılmaktadır. Kur’an’da bahsedilen peygamberlerin yaşadığı inşirâh da bu manada kullanılmaktadır. Anlam itibariyle Kur’an-ı Kerim’de “Şe-Ra-Ha” fiil kökünün çeşitli anlamlarda kullanıldığı görülmektedir. Kur’an-ı Kerim’de “Şe-Ra-Ha” kökü ve türevleri tam olarak beş yerde zikredilmektedir. Bu kelime köklerinden dört tanesi fiil şeklinde, bir tanesi ise isim olarak geçmektedir.
“İslam tarihi açısından özellikle bü...

Yazının tamamını dergimizden okuyabilirsiniz.