Kur’an’ın Allah merkezli bir üslup kullanması hangi gerekçelerin ya da toplumsal ve psikolojik şartların ya da durumların bir sonucudur? Niçin? Bu anlamda Allah merkezli oluş ne demektir?
Sorulara geçmeden önce Allah merkezli anlatım ile neyi kastettiğimizi anlatmamız gerekmektedir. Bilindiği üzere Kur’an Allah kelamıdır ve muhatabı da insandır. Allah, kitabının insanlar tarafından anlaşılması için vahyine muhatap olan ilk toplumun dili olan Arapça’yı seçmiştir. Sadece bununla da kalmamış onların dilini, onların kullandığı anlam ile peygamberine ulaştırmıştır. Diğer taraftan Kur’an’ın insanın hidayeti üzerinden bir toplum inşa etme gayesi vardır. İşte bu gayenin gerçekleşmesi için Allah, neyi, ne zaman ve hangi üslubu kullanarak vahyetmesi gerekiyorsa o üslup ile son ilahi dini, Hz. Peygamber’e (a.s.) ulaştırmıştır.
Kur’an gerek ifade tarzı, sözleri ve yönlendirmeleriyle ve gerekse kâinatta meydana gelen her bir olayın arkasında faal bir varlık olarak Allah’ın hissedilmesi için Allah merkezli bir anlatım kullanmıştır. Peki, Allah merkezli anlatım nedir? diye bir soru sorulacak olursa “Allah’ın bizzat kendisinin yaptığı eylemleri ve insanların kendi özgür iradeleri ile gerçekleştirdikleri eylemleri kendisi yapıyormuş gibi anlatmasıdır.” diye cevaplamak mümkündür. Bu anlatım tarzı ile ilgili Kur’an’da çok fazla örnek bulunmaktadır. Mesela, Müslümanların büyük gayreti neticesinde kazanılan Bedir Savaşı’nın sonunda “Savaşta onları siz öldürmediniz, fakat Allah onları öldürdü. Attığın zaman da sen atmadın, fakat Allah attı. Mü’minleri, tarafından güzel bir imtihanla denemek için Allah öyle yaptı. Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir. ” (Enfâl 8/17) ayetinde de ifade edildiği gibi savaşanlar, ok atanlar ve öldürenler bizzat Allah Rasulu (s.a.v.) ve müminler olmasına rağmen olayı kendisi yapmış gibi anlatmaktadır. Bu ve buna benzer üslupla anlatılan ayetlerin her birinin arka planında, pagan inancına sahip Mekke müşriklerinin ş...
Yazının tamamını dergimizden okuyabilirsiniz.
.jpg)
