Bor Ürünleri
Bor cevherlerinin yapılarındaki kil bileşiklerinin arındırılması için yapılan yıkama ve zenginleştirme işlemi sonucu elde edilen ürün ham bor (konsantre) olarak tanımlanmaktadır. Bor mineralleri konsantre bor ve/veya öğütülmüş konsantre bor halinde piyasaya sanayi girdisi olarak belli miktarlarda sunulabilmekte, geriye kalanı ise sanayide rafine bor bileşikleri halinde kullanılmaktadır.
Eti Holding'in konsantre ürün olarak pazarladığı ve rafine ürün üretiminde kullandığı iki çeşit konsantre bor cevheri vardır; Tinkal Konsantre ve Kolemanit Konsantre, Üleksit Konsantre, ülkemizde rafine ürün üretiminde kullanılmamakta olup sadece konsantre ürün olarak yurt dışına satılmaktadır.
Ülkemizde elde edilen başlıca rafine ürünler ise;
1. Boraks Pentahidrat
2. Boraks Dekahidrat
3. Susuz Boraks
4. Borik Asit
5. Sodyum Perborat
olarak sıralanabilir.
BOR VE ÜRÜNLERİNİN KULLANIM ALANLARI
Yeknesak ve çok spesifik kimyasal karakteristiklerinden dolayı, özellikle 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, bor kimyasının hızla gelişmesi sayesinde, bugün konsantre, rafine ürün ve nihai ürün şeklinde, en az 200'ünde alternatifsiz olmak üzere, 250'yi aşkın kullanım alanı oluşmuştur (Çizelge 7-8). Bor, ilave edildiği malzemelerin katma değerlerini yükseltmekte, bu nedenle bugün sanayinin tuzu olarak adlandırılmaktadır. Gelişen teknolojiler, bor kullanımını ve bora bağımlılığı artırmakta, borun stratejik mineral olma özelliği giderek daha da belirginleşmektedir.
BOR ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE TİCARETİ
Bugün, Eti Holding A.Ş. ve US Borax ikilisi toplam Dünya bor arzının % 70'ine yakınını karşılamaktadır. Şu anda bor ürünleri ile ilgili olarak Dünyada bir rezerv sorunu da bulunmamaktadır. Bu nedenle, Dünya bor pazarı, sınırlı üretici olması ve ürün grubunun birbirlerini ikame edebilme özelliklerinin ürün çeşitlendirmesi gerektirmesi nedeni ile, diğer maden ve metal pazarlarından çok ayrı bir yapıya sahiptir.
Dünya bor pazarının, diğer maden veya metal borsalarında, piyasa şartlarında oluşan fiyatlara göre alım-satım işlemlerinin gerçekleştirildiği bir Pazar olarak değerlendirilmesi büyük bir yanılgıdır. Bu piyasadaki fiyatlar, ürün ve pazar şartları dikkate alınarak belirlenen yapay denge fiyatlarıdır. Dolayısı ile sahip olduğumuz yüksek miktar ve kalitedeki rezervlerden sağlanacak faydanın en üst düzeye çıkarılabilmesi için, katma değerleri daha yüksek ürünlere yönelmek ve ülkemizde bor kullanan sanayileri kurmak büyük önem taşımaktadır.
Dünya Bor Üretimi
Dünya bor üretimi %100 B2O3 bazında 1.5 milyon ton civarında olup, bu üretimin %39'u US Borax (Borax Argentina dahil), %31'i de ülkemizde Eti Holding A.Ş. tarafından gerçekleştirilmektedir. (Çizelge 9) Bor üretiminde 1970'de 770.000 ton civarında olan üretim, 1995'den itibaren yılda 1,5 milyon tona yükselmiştir.
Bu artışın önemli bir kısmı Türkiye'deki üretim artışından ve rafine tesislerinden ileri gelmiştir. Ülkemizde bor üretimi 1970'de 122.000 ton B2O3'ten, son yıllarda 475.000 ton B2O3'e ulaşmıştır. ABD'nin bor üretimi ise tersine, nispeten sabit kalarak aynı dönem için üretim değerleri 510.00-730.000 ton B2O3 arasında değişim göstermiştir.
Tüvenan cevher üretiminde, Türkiye dünya üretiminin yarısından fazlasını gerçekleştirmektedir. (Çizelge 10) 1988-2000 yılları arası Türkiye'nin tüvenan cevher üretimi, devamlı olarak ABD'den fazla olmuştur. Tüvenan cevher üretim büyüklüğü rakam olarak fazla anlamlı değildir. Asıl olan yıllık 1.5 milyon ton dolayındaki % 100 B2O3 eşdeğeri pazarın, ne kadarını alabildiğimiz ya da koruyabildiğimizdir. Çünkü tüvenan ve konsantre cevher üretiminin artması demek, pazardan reel olarak aldığımız pay anlamında düşünülebilirse de çoğu kez gerçeği yansıtmaz.
.jpg)
.jpg)
